امید بذر هویت ماست؟!/دیدار روحانی، سیدمحمدخاتمی، حسن خمینی و ناطق نوری به‌رغم تکذیب دولتی‌ها تایید شد
«انتخاباتی بی‌رقیب انتخاباتی»، شاید خلاصه‌ترین و جامع‌ترین توصیف باشد برای آنچه تا این لحظه می‌شود از انتخابات توقع داشت. آن روز که حدود 16 هزار نفر برای رسیدن به 290 کرسی ساختمان هرمی شکل میدان بهارستان نام‌نویسی کردند، گمان نمی‌کردند
یک بار هیات‌های اجرایی زیر نظر وزارت کشور، اصلاح‌طلبان و شناسنامه‌داران این جریان را حذف کنند و یک بار شورای نگهبان حذف حذف‌شدگان را قطعی و لشکری نیز به آنان اضافه کند. اما این مهم در حالی اتفاق افتاد که با اتکا به اظهارات سخنگوی شورای نگهبان، بسیاری چشم امید به رویکرد متفاوت این نهاد به مقوله بررسی صلاحیت‌ها با توجه به شرایط پیچیده ایران، دوخته بودند اما نه تنها رویکرد مدنظر فقها و حقوقدانان شورای نگهبان تغییری نکرد، بلکه در قیاس با تمام مجالس پس از انقلاب به مراتب سختگیرانه‌تر شد تا جایی که رکورد رد صلاحیت‌های انتخابات پارلمانی در تاریخ جمهوری را اسلامی شکست.
رکوردشکنی ردصلاحیت‌ها اگر فقط شامل حال کاندیداهای منتسب به منتهی‌الیه چپ سپهر سیاست ایران نمی‌شد و اصولگرایان و جریان‌های سیاسی نزدیک‌تر به حکومت را نیز دربرمی‌گرفت، همچون امروز شرایط غیرقابل باوری را برای ناظران و تحلیلگران فراهم نمی‌کرد اما آن 6 فقیه و 6 حقوقدان عضو شورای نگهبان و با اتکا به تفسیرشان از نظارت استصوابی، شرایط را به گونه‌ای پیش بردند تا امروز که اصلاح‌طلبان در سراسر کشور کمتر از 40 کاندیدا داشته باشند اما رقیب در جناح اصولگرا، تنها در تهران لیستی 159 نفره متشکل از مسوولان امروز و دیروز را به عنوان فهرست کاندیداهای غربال شده در مرحله نخست غربالگری تهیه و منتشر کنند. در این میان اما شورای نگهبان اعلام کرد که در این نهاد به روی ردصلاحیت شدگان به‌ویژه 90 نماینده مجلس فعلی که به حکم این شورا فاقد صلاحیت برای کاندیداتوری نمایندگی مجلس هستند، باز است و اعضای شورای نگهبان شنونده اظهارات آنان خواهند بود اما تجربه ثابت کرده در بهترین حالت، شورای نگهبان چیزی حدود 10 درصد ردصلاحیت شدگان را به گردونه انتخابات بازمی‌گرداند و این یعنی احتمالا اصلاح‌طلبان باز هم قادر به معرفی کاندیدا برای تمامی 207 حوزه انتخابیه کشور نخواهند بود.
کبریت در مسیر باد!
با این حال اما هنوز اصلاح‌طلبان و اعضای شورای عالی سیاستگذاری این جریان سیاسی به ناامیدی مطلق نرسیده‌اند. روز گذشته نوشتیم که از گوشه و کنار اخباری مبنی بر رایزنی‌های محمدرضا عارف در قامت رییس فراکسیون امید با شورای نگهبان و سایر افراد ذی‌نفوذ به گوش می‌رسد. همزمان برخی گزارش‌ها از دیدار رییس فراکسیون امید با علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی و سیدابراهیم رییسی، رییس قوه قضاییه حکایت دارد. از سوی دیگر چندی پیش بود که خبری مبنی بر ماموریت فراکسیون امید به مصطفی کواکبیان و علیرضا محجوب مبنی بر پیگیری وضعیت ردصلاحیت شدگان منتشر شد تا به طور کلی بتوان از عزم امید برای اعاده حیثیت از اعضایش در مقابل شورای نگهبان سخن گفت ولی حداقل تا امروز، این دیدارها و تلاش‌ها، مثال شعله‌ور ساختن کبریتی است در مسیر باد اما تا لحظه نگارش این گزارش برخی نزدیکان عارف همچنان به آینده این رایزنی‌ها امیدوارند تا جایی که از «طلوع فجر» سخن به میان می‌آورده‌اند.
و باز هم تکذیب کذب...
نکته قابل توجه آنکه این رایزنی‌ها محدود به شخص عارف و فراکسیون امید نشده است و از قرار معلوم حسن روحانی به عنوان رییس قوه مجریه که اگر نبود حمایت تمام‌قد سیدمحمد خاتمی و آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی و حامیان آنان، ردای ریاست‌جمهوری ایران را به تن نداشت، از دیگر افرادی است که تلاش‌هایی را برای تایید صلاحیت اصلاح‌طلبان و چهره‌های معتدل‌تر آغاز کرده است. در همین راستا چندی پیش خبری بدون ذکر نام در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد؛ خبری که از دیدار انتخاباتی حسن روحانی، سیدمحمد خاتمی، ناطق نوری و سیدحسن خمینی در کاخ سعدآباد حکایت می‌کرد اما چندی بعد 2 مقام مسوول در قوه مجریه صراحتا این خبر را تکذیب کردند.
حسام‌الدین آشنا، مشاور روحانی از جمله افرادی بود که ماجرای دیدار انتخاباتی 4 چهره نامبرده را تکذیب کرد و در توییتر خود نوشت: «آقایان در ذهن‌شان برای رییس‌جمهور جلسه انتخاباتی طراحی می‌کنند. مکان را هم تعیین می‌کنند. شرکت‌کنندگان را هم مشخص می‌کنند. روز و ساعت را هم اعلام می‌کنند. دستور جلسه را هم تهیه می‌کنند. در پایان صورت مذاکرات را هم منتشر می‌کنند. آفرین به این همه خلاقیت!» علیرضا معزی، معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر ریاست‌جمهوری نیز دیگر فردی بود که این قبیل اخبار منتشر شده را تکذیب کرد اما با لحنی به مراتب قاطع‌تر. او نوشت: «تنور انتخابات را از جای دیگر و به طریق دیگر باید گرم کرد؛ از توسل به فیک نیوز، آبی گرم نخواهد شد. رییس‌جمهوری نه امروز صبح و نه هیچ زمان دیگری، جلسه انتخاباتی نداشته و نخواهد داشت. گرچه روحانی وظیفه خود می‌داند که همه ارکان را برای خلق انتخاباتی رقابتی و پرشور متقاعد سازد.» تکذیبیه‌ای که از قضا باز هم کذب از آب در آمد.
اشتباه سهوی یا سوءنیت عمدی؟!
در حالی که دو مقام مسوول دولتی این اطلاعیه را تکذیب کرده بودند، صبح روز گذشته خبرگزاری‌ها اطلاعیه‌ای را به نقل از دفتر اکبر ناطق نوری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام که مدت‌هاست عطای کنشگری سیاسی را به لقایش بخشیده و جز همراهی در بزنگاه‌های انتخاباتی با چهره‌های معتدل و بعضا اصلاح‌طلب فعالیت سیاسی دیگری نداشته، منتشر کردند. تیتر این اطلاعیه در خبرآنلاین، ایرنا و ایلنا به عنوان خبرگزاری‌های همسو با دولت «تکذیب دیدار انتخاباتی ناطق‌نوری با رییس‌جمهوری» درج شد؛ حال آنکه در متن این اطلاعیه اساسا دیدار این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با رییس‌جمهوری، رییس دولت اصلاحات و یادگار بنیانگذار جمهوری اسلامی تکذیب نشده، بلکه محتوای منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی درباره این دیدار تکذیب شده و آمده است: «داستان‌سرایی اخیر انتخاباتی برخی محافل دروغ پرداز و شایعه‌پراکن در خصوص محتوای جلسه‌ای با حضور برخی شخصیت‌ها را اقدامی ناشایست، غیرحرفه‌ای و قابل پیگرد قانونی دانست که هیچ سنخیتی با رفتار سیاسی منطبق بر اخلاق و ارزش‌های والای انسانی و اسلامی ندارد.»
حال پرسش اینجاست چرا این خبرگزاری‌ها با آنکه صراحتا در متن این اطلاعیه «محتوای» منتشر شده از این دیدار «تکذیب» شده و نه اصل برگزاری آن، با چنین تیتری به استقبال این اطلاعیه رفته‌اند؟! اولین احتمالی که در این زمینه به ذهن می‌رسد، اشتباه رسانه‌ها در تحلیل و تفسیر این اطلاعیه است اما شاید عمدی در پس پرده نهان باشد. فراموش نکنید که ایرنا و خبرآنلاین دو رسانه وابسته و نزدیک به دولت هستند و ممکن است هدف‌شان از
به کار بردن چنین تیتری، مبرا‌سازی پاستور از فعالیت‌های انتخاباتی باشد. فعالیتی که با اظهارات اخیر اسحاق جهانگیری و شخص حسن روحانی رسما به اطلاع افکار عمومی رسیده است؛ بنابراین چندان عادی نیست اگر مدیران این خبرگزاری با این نیت از چنین تیتری استفاده کرده باشند.
امید به ترکیب برنده
علاوه بر اطلاعیه دفتر ناطق نوری و تایید تلویحی ضیافتی با حضور او، حسن روحانی، سیدمحمد خاتمی و سیدحسن خمینی روز گذشته جواد امام، مدیرعامل بنیاد باران و از جمله اصلاح‌طلبان نزدیک به رییس دولت اصلاحات، صراحتا برگزاری این «ضیافت شام» را تایید و در اظهاراتی که ایرنا پلاس آن را منتشر کرد، همچون اطلاعیه دفتر ناطق نوری بحث و بررسی مسائل انتخابات در این دیدار را تکذیب کرد. نکته قابل توجه آنکه جواد امام در جریان این گفت‌وگو در پاسخ به پرسشی مبنی بر حضور سیدحسن خمینی و ناطق‌نوری در ضیافت شام حسن روحانی و سیدمحمد خاتمی گفته است: «معمولا افرادی که نامبرده می‌شود در جلسات حضور دارند اما من دقیق مطلع نیستم که در جلسه آن شب، چه کسانی حضور داشته یا نداشته‌اند.»
جالب آنکه این فعال سیاسی اصلاح‌طلب برگزاری چنین دیدار را مسبوق به سابقه توصیف می‌کند ولی همزمان بر غیرانتخاباتی بودن این دیدار تاکید دارد.
ولی نباید فراموش کرد که ترکیب خاتمی- روحانی، همان ترکیبی است که از انتخابات ریاست‌جمهوری سال 92 تاکنون 3 شکست پیاپی را به اصولگرایان تحمیل کرده و این یعنی می‌توان به آینده جریان اصلاحات تا اندازه‌ای امیدوار بود؛ هر چند که به لطف هزار و یک وعده عملی نشده، دروغ‌های گفته شده و برخوردهای صورت گرفته، اصلاح‌طلبان حمایت بدنه اجتماعی‌شان را پشت‌سر خود نمی‌بینند اما شاید هنوز برای اصلاح اشتباهات فرصت باقی باشد.
پرسش و پاسخ‌های انتخاباتی
اگر چه دیدار رییس‌جمهوری با 3 چهره نامدار سیاست ایران ابتدا توسط 2 مسوول دولتی تکذیب ولی در نهایت تایید شد اما سوی دیگر میدان، 90 نماینده ردصلاحیت شده مجلس شورای اسلامی کنار سایر کاندیداهایی که صلاحیت‌شان از سوی فقها و حقوقدانان شورای نگهبان برای حضور در ماراتن یازدهمین دوره انتخابات پارلمان ایران تایید نشده، مشغول رایزنی با این نهاد و بعضا سایر چهره‌های دخیل در این مهم هستند تا شاید امکان رقابت با خیل عظیم اصولگرایان را یافتند. عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان در همین زمینه با اشاره به آخرین وضع کاندیداهای رد صلاحیت شده گفت: «بیش از 3 هزار و 700 نفر از نامزدهای ردصلاحیت شده تاکنون شکایت کرده‌اند که بخشی در سایت و بخشی در شهرستان‌ها شکایت کرده‌اند. از این تعداد حدود 3 هزار و 400 نفر آقا و حدود ۳۰۰ نفر هم خانم هستند که شکایت‌شان در سامانه ثبت می‌شود و مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.»
قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان که این روزها بیش از پیش در شبکه اجتماعی توئیتر فعال شده و از رییس‌جمهوری ایران گرفته تا وزیر امور خارجه امریکا را خطاب قرار می‌دهد، پیش‌تر «مسائل مالی و اقتصادی» را عمده دلیل ردصلاحیت نمایندگان فعلی مجلس اعلام کرده و با اعتراض صریح رییس مجلس شورای اسلامی مواجه شده بود، روز گذشته در همین زمینه، خبر از برگزاری دیدار با نمایندگان ردصلاحیت شده مجلس داد و نوشت: «در ادامه دیدار نمایندگان و داوطلبان ردصلاحیت شده با اعضای شورای نگهبان، عده‌ای دیگر دعوت و مستندات و مدارک پرونده ارایه و توضیحات آنها نیز استماع شد. تاکنون ملاقات با 80 نفر از نمایندگان انجام شده است. روند رسیدگی در شورای نگهبان ادامه دارد.»
در این میان مطابق روال معمول محتوای جلسه نمایندگان مجلس شورای اسلامی با اعضای شورای نگهبان و حتی کلیات مباحث رد و بدل شده در این نشست‌ها نیز به‌رغم تاکید هر دو طرف ماجرا بر شفافیت، رسانه‌ای نشده و به اطلاع عموم جامعه نمی‌رسد ولی روز گذشته علی مطهری، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی که با استناد به بند 2 ماده 28 قانون انتخابات یعنی عدم «التزام عملی به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران» تا اینجای کار از حضور در ماراتن ورود به پارلمان یازدهم بازمانده، در یادداشتی که ایسنا آن را منتشر کرد، بخشی از گفت‌وشنود خود با یکی از حقوقدانان شورای نگهبان را بدون ذکر نام او منتشر کرد و نوشت: «به درخواست شورای نگهبان روز جمعه، چهارم بهمن به محل آن شورا رفتم و به حضور یکی از حقوقدان‌های آن شورا رسیدم. بعد از بحث کلی درباره روش بررسی صلاحیت‌ها، ایشان سه مورد را به عنوان نمونه برای عدم التزام عملی اینجانب به نظام جمهوری اسلامی ذکر کرد که هیچ کدام وارد نبود. مثلا گفت شما در نطق خود گفته‌اید «نهم دی اگر بنا باشد موجب تفرقه شود، دیگر یوم‌الله نیست بلکه یوم‌الشیطان است.» گفتم درست است، الان هم می‌گویم. گفت شما باید همان جمله آقا را بگویید. گفتم من جمله خودم را گفته‌ام، جمله ایشان هم به جای خود. البته از اینکه چنین نگاهی در یک عضو شورای نگهبان وجود دارد، متاسف شدم.»
این روایت مطهری که تا زمان نگارش این گزارش، هیچ واکنشی از سوی شورای نگهبان به همراه نداشته، اگر صادق باشد، به آن معناست که شورای نگهبان عملا اصل 86 قانون اساسی را به رسمیت نمی‌شناسد. عضو حقوقدان شورای نگهبان در حالی اظهارات مطرحی درباره نهم دی‌ماه را به عنوان یکی از مصادیق عدم التزام و اعتقاد او به نظام جمهوری اسلامی ذکر کرده که اصل مذکور قانون اساسی «نمایندگان مجلس» را «در مقام ایفای وظایف نمایندگی در اظهارنظر و رای خود کاملا آزاد» دانسته و تاکید کرده که «نمی‌توان آنها را به سبب نظراتی که در مجلس اظهار کرده‌اند یا آرایی که در مقام ایفای وظایف نمایندگی خود داده‌اند تعقیب یا توقیف کرد.»
منبع: اعتماد
نظر شما :