ارز دانشجویی خزان زده شد

روزنامه آنلاین وقایع اتفاقیه: رسانه ها و خبرگزاری های تصاویری از اعتراض خانواده دانشجویان خارج از کشور به دلیل حذف ارز دانشجویی منتشر کرده اند،  اتفاقی که از آن به خود تحریمی علمی یاد می شود بعد از پایان حکومت دلار جهانگیری، حالا با تغییر و تحولات رخ داده در زمینه ارز دولتی، دانشجویان نخستین گروهی هستند که تکانه‌های سیاست‌های ارزی دولت ایران را با تمام وجود حس می‌کنند.

۱۴ مرداد بود که عبدالناصر همتی، رئیس جدید بانک مرکزی ایران در گفتگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما، از سیاست‌های جدید ارزی دولت روحانی پرده برداری کرد. او از اولویت‌ها و لیست‌های ضروری که قرار است همچنان ارز با قیمت دولتی مصوب داشته باشند سخن گفت، اما هیچ اشاره‌ای به ارز دانشجویی نکرد.

بعد از پایان صحبت‌های رئیس بانک مرکزی، رسانه‌های زیادی به موضوع ارز مسافرتی پرداختند، اما انگار ارز دانشجویی به فراموشی سپرده شده بود. اما ارز دانشجویی اصولا چیست و باید چه شرایطی داشته است؟ قصه از این قرار است که دانشجویان ایرانی خارج از کشور، می‌توانستند با ارئه گواهی اشتغال به تحصیل و ثبت در سامانه‌های نشا و تاک که زیر نظر وزارت علوم و امور خارجه بود، با واریز مبلغ معادل ریالی، دوبار در سال، ۶ هزار دلار، با نرخ مصوب دولتی دریافت کنند.

این روند حتی در دوره دلار جهانگیری هم پابرجا ماند و هرچند برای دریافت آن، پروسه طولانی‌تری باید طی می‌شد و نوبت‌ها از چند هفته به چند ماه بدل شد، اما این ساز و کار قطع نشد. اما درست فردای صحبت‌های رئیس بانک مرکزی و رونمایی از سیاست‌های جدید ارزی، دانشجویان با سردرگرمی مواجه شدند.

در این بین بانک مرکزی درباره ارز دانشجویی اطلاعیه‌ای صادر کرد که بر مبنای آن با آغاز پاییز، دانشجویان متقاضی باید ارز مورد نیاز خود را «به نرخ بازار و از طریق دو بانک» پرداخت کنند بر اساس گزارش‌ها، اطلاع‌رسانی لازم در این زمینه از سوی بانک مرکزی به سازمان‌های مربوط انجام شده است. با این حال، اطلاعیه جمعه اشاره‌ای به نوع بازار و بانک‌های عامل ندارد.

بانک مرکزی در شرایطی اقدام به تغییر سیاست خود درباره ارز دانشجویان محصل در خارج از ایران کرده که پیش‌تر ارزهای خدماتی از جمله ارز دانشجویی با بهای ۴ هزار و ۲۰۰ تومان در اختیار طالبان علم قرار می‌گرفت.

اولین بسته ارزی دولت دوازدهم در فرودین ماه منتشر شد که پس از انتقادهای بسیار و ورود بهای دلار به کانال ۶ هزار تومان، برای تحول آماده شد. در آن برهه، معاون اول رییس‌جمهوری تاکید کرده بود که دیگر هیچ نرخی برای دلار غیر از ۴۲۰۰ تومان به رسمیت شناخته نمی‌شود و قاچاق به شمار خواهد آمد.

با به رسمیت شناخته شدن بازار آزاد در بسته جدیدی که در میانه مرداد و تقریبا همزمان با آغاز دور تازه تحریم‌ها علیه ایران ابلاغ شد، دانشجویان گرفتار بیم و امید شدند تا اینکه جمعه، پایان امید آنها شد.

البته هنوز ممکن است بانک مرکزی اعلام کند که منظور از بازار، یکی از بازارهای رسمی است در دوره اجرای سیاست جدید، قیمت‌ها در بازار آزاد نوسان‌های جهشی داشته تا این سوال مطرح شود که تطبیق ارز دانشجویی با قیمت بازار چه مزایا و معایبی دارد اگر قیمت بازار باید مبنا قرار گیرد، آیا بهای بازار آزاد شاخص درست است یا سامانه سنا یا بازار ثانویه؟

این اتفاق در حالی افتاده که پیش‌تر بنا شده بود صرافی‌ها ارز خدماتی را یک درصد بالاتر از نرخ بازار ثانویه، بفروشند اما این روزها صرافی‌ها ارز را با قیمت بازار و با اختلاف حدود ۱۰۰ تومانی به متقاضیان ارز با ارایه مدرک مسافرت می‌فروشند. دلار هفته گذشته به کانال ۱۱ هزار تومان وارد شد و یورو نیز که خواهان زیادی دارد، حدود ۲ هزار تومان گران‌تر است. 

رئیس سازمان امور دانشجویان وزارت علوم با تاکید بر اینکه ارز دانشجویی ۹۷ به دانشجویان جدیدالورود دوره کارشناسی متقاضی تحصیل در خارج از کشور تعلق نمی‌گیرد، گفته است دانشجویان جدیدالورود متقاضی تحصیل در خارج از کشور در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری می‌توانند بدون هیچ مشکلی ارز دانشجویی دریافت کنند.

مجتبی صدیقی با توجه به افزایش هزینه تحصیل در خارج از کشور توصیه کرده است که  دانشجویان جدید دوره کارشناسی، باید دانشگاه‌های داخل را به عنوان محل تحصیل خود انتخاب کنند و تنها دانشجویانی که تا ۳۱ اردیبهشت ۹۷ در دانشگاه‌های خارجی مشغول به تحصیل شده‌اند، می‌توانند ارز دانشجویی دریافت کنند.

معاون وزیر علوم با تاکید بر اینکه بیش از ۱۵ هزار دانشجو برای دریافت ارز دانشجویی ثبت‌نام کرده‌اند، گفت: تحریم‌ها برای کشور ما مساله  جدیدی نیست،‌ ما طی چند سال اخیر همواره با شرایط تحریم مواجه شده‌ایم، بنابراین آمادگی لازم برای ارائه خدمات در شرایط تحریم نیز وجود دارد. البته هر تحریمی ممکن است آثار منفی نیز داشته باشد ولی با توجه به تجربه جمهوری اسلامی ایران و دستگاه‌های اجرایی طی سالیان گذشته می‌توانیم خدمات لازم را با کمترین صدمات ارائه دهیم.

رئیس سازمان امور دانشجویان وزارت علوم در پایان خاطرنشان کرد: در سال‌های گذشته به طور متوسط حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ دانشجوی ایرانی مشغول به تحصیل در خارج از کشور درخواست تحصیل در دانشگاه‌های داخل را داده‌اند و تصور می‌کنیم این آمار برای سال جاری با توجه به شرایط پیش آمده افزایش پیدا کند.