تراز بازرگانی منفی علی‌رغم رشد شدید نرخ دلار به ریال در ۵ ماهه ابتدایی سال!

نویسنده: دکتر امیر جعفرزاده

روزنامه آنلاین وقایع اتفاقیه: بازار سهام در آخرین هفته از مهرماه، دوباره روند مثبتی را تجربه کرد. البته شاخص کل بورس تهران در هفته گذشته، نوسان زیادی را تجربه کرد و از 181 هزار واحد تا 174 هزار واحد تا روز یکشنبه یعنی 3.4 درصد افت را ثبت کرد اما از روز دوشنبه دوباره مثبت شد و با 4.6 درصد رشد، به 182 هزار واحد رسید که منجر به ثبت رشد 1.1 درصدی در کل هفته شد. البته در روز شنبه هفته جاری نیز شاخص بورس روند مثبت خود را به طرز شدیدتری ادامه داد تا به بیش از 188 هزار واحد برسد و در یک روز رشد 3.1 درصدی را تجربه کرد. تضعیف پول ملی که منجر سودآوری شرکت‌های بزرگ حاضر در بورس به خصوص شرکت‌های تولیدکننده فلزات و محصولات پتروشیمی شده، از مهم‌ترین دلیل افزایش سودآوری شرکت‌های بورسی هستند. البته کمی تردید در خصوص مقدار صادرات شرکت‌ها وجود دارد که تاکنون مسئله مهمی از دید بازار تلقی نشده و بیشتر فعالان و سرمایه‌گذاران منتظر وضعیت فروش شرکت‌ها در بعد از اعمال تحریم‌های آمریکا در آبان ماه می‌باشند. 

در روزهای گذشته، آمار اقتصادی 5ماهه ابتدایی سال منتشر شد که طبق این گزارش‌ها، نقدینگی با 9 درصد رشد نسبت اسفند ماه به بیش از 16.466 هزار میلیارد ریال رسیده است که در مقایسه با تولید ناخالص داخلی کشور، بسیار نگران‌کننده است. البته عدم رشد لجام‌گسیخته نقدینگی در 5 ماه ابتدایی سال علی‌رغم نوسانات ارزی، مسئله ارزشمندی است که باید دید همچنان دولت به این عدم رشد نقدینگی لجام‌گسیخته تا انتهای سال، پایبند خواهد ماند یا نه. طرح‌هایی همچون افزایش دستمزد کارمندان دولت، در صورت اجرا، موجب افزایش شدید نقدینگی در نیمه دوم سال خواهد شد. آمار دیگر مربوط به تراز بازرگانی کشور است که علی‌رغم رشد شدید نرخ ارز، به‌زعم بسیاری از کارشناسان اقتصادی باید موجب رشد شدید صادرات و کاهش واردات می‌شد منتهی این مسئله اتفاق نیفتاده و تراز بازرگانی غیرنفتی کشور همچنان منفی است. ارزش واردات کشور طی 5 ماه ابتدایی سال حدود 18.9 میلیارد دلار بوده در حالی که صادرات غیرنفتی در همین مدت 17.1 میلیارد دلار بوده است و تراز بازرگانی کشور همچنان 1.8 میلیارد دلار منفی است. در 5 ماه ابتدایی سال گذشته، حدود 40.596 هزار تن کالا از کشور صادر شده بود که در 5 ماه ابتدایی سال جاری علی‌رغم ارزان شدن شدید کالای صادراتی ایران در بازارهای جهانی، تنها 42.128 هزار تن محصول صادر شده است که رشد تنها 3.8 درصدی را نشان می‌دهد. بنابراین، دوباره باید متذکر شد که افزایش نرخ دلار تأثیر معناداری در افزایش صادرات غیرنفتی ایران ندارد و طرفداران افزایش صادرات از طریق تضعیف پول ملی، باید به این آمار توجه بیشتری داشته باشند. 

اقتصاد جهانی 
در هفته گذشته، افزایش نرخ طلای جهانی تا 1230 دلار در هر اونس ادامه پیدا کرد و در همین هدف قیمتی کمی نوسان کرده است. انتشار آما نه چندان مناسب از اقتصاد آمریکا همچون آمار رشد قیمت خرده‌فروشی‌ها و وضعیت بازار مسکن موجب کاهش ارزش دلار و افزایش قیمت طلای جهانی شد. همچنین رشد اقتصادی چین برای تابستان 2018 اعلام شد که حاکی از رشد 6.5 درصدی رشد اقتصادی این کشور داشت که از پیش‌بینی کارشناسان مبنی بر رشد 6.6 درصد کمتر بود و همین مسئله ریسک اقتصاد جهانی را افزایش و موجب افزایش بیشتر قیمت طلا شد. رشد قیمت طلا تا حدود 1300 دلار تا ماه‌های آتی پیش‌بینی می‌شود.‌