لازمه انعقاد قرارداد منع تجاوز، برداشتن انگشت اتهام از سمت تهران است

روزنامه آنلاین وقایع اتفاقیه: پیمان عدم تجاوز میان ایران و اعراب خلیج‌فارس، پیشنهادی است که از سوی ایران به اعراب داده‌شده. این پیمان عدم تعرض می‌تواند سرآغازی برای حل مشکلات منطقه به خصوص در خلیج‌فارس باشد. این گام و پیشنهاد ایران احتمالا از سوی برخی کشورها موردپذیرش قرار می‌گیرد اما پیمان عدم تعرض بین ایران و عربستان در اوج درگیری‌های دو کشور در خارج از حوزه خلیج‌فارس و پذیرش یا دم پذیرش آن جای سؤال دارد. برای بررسی بیشتر این موضوع «وقایع اتفاقیه» با مهدی مطهرنیا کارشناس روابط بین‌الملل به گفت‌وگو پرداخته که در ادامه می‌خوانید.

*شرایط پیمان‌های امنیتی منطقه‌ای

معاهدات منطقه‌ای برای ایجاد سازمانی امنیتی در منطقه زمانی شکل و محتوا می‌پذیرد که کنشگران و بازیگران منطقه‌ای خود را در حد قدرت متعادل با یکدیگر بازیابند. اصولا قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای مدعی هستند که به‌تنهایی می‌توانند امنیت منطقه‌ای را حفظ کنند؛ مانند ابرقدرت‌ها که معتقدند به‌تنهایی می‌توانند امنیت بین‌المللی را حفظ نمایند.

*دسته‌بندی امنیتی کشورها

اگر از منظر امنیتی می‌توان کشورها را مورد بررسی قرارداد. از این نظر کشوها به چند دسته تقسیم می‌شود 1- ابرقدرت‌ها یعنی قدرتی که مدعی است که می‌تواند به‌تنهایی امنیت جهان را تضمین کند 2- قدرت های بزرگ که مدعی هستند که در چارچوب پیمان‌های امنیتی با یکدیگر می‌توانند امنیت جهان را حفظ کنند 3- قدرت‌های متوسط: قدرت‌هایی که می‌توانند و مدعی هستند که به ‌تنهایی می‌توانند امنیت منطقه را حفظ کنند و درنهایت قدرت‌های ضعیف که می‌توانند قدرت حفظ امنیت خویش را داشته باشند.

* اعراب و پذیریش قدرت امنیتی تهران

ایران در چند دهه گذشته و حتی قبل از انقلاب اسلامی مدعی بزرگ‌ترین قدرت مؤثر منطقه‌ای در نظام بین‌الملل است که به‌تنهایی می‌تواند نه‌تنها امنیت خود بلکه امنیت منطقه را حفظ کند. ازاین‌رو زمانی که امروز از زبان محمدجواد ظریف اعلام می‌شود که ایران حاضر به امضای توافق‌نامه‌ای برای عدم تعارض در منطقه است، درواقع این پذیرش را از سوی ایران می‌رساند که دیگران از ایران هراس دارند. این در حالی است که ایران برای حفظ امنیت منطقه با دیگر کشورهای فرا منطقه‌ای در درون منطقه درگیر شده است.

*ابتدای پیمان عدم تعرض

 این درخواست می‌تواند مفید باشد زیرا به‌رغم تلاش‌های تهران برخی کشورهای منطقه، ایران را در مقابل خود قلمداد می‌کند. عربستان چنین ادعایی دارد و دیگر کشوهای عربی همسو با عربستان نیز سخن از دخالت تهران در منطقه می‌گویند. درنتیجه استقبال از پیشنهاد ایران در گروی این است که آن‌ها احتمال خطر از سوی ایران را برای خود کنار گذارند. هرچند به نظر می‌رسد آن‌ها در شرایط کنونی حاضر نیستند این انگشت اتهام را بردارند.

*کج کردن انگشت اتهام به‌سوی ایران

اعلام این پیمان عدم تعرض از سوی محمدجواد ظریف یک امر بسیار مثبت و قابل پیش‌بینی است اکنون انگشت اتهام از سوی آمریکا و دولت‌های منطقه به‌سوی ایران اشاره دارد حال باید متوقع بود که پیمان عدم تعارض شکل گیرد به‌گونه‌ای که در ابتدا انگشت اتهام از سوی کشوری منطقه به‌سوی ایران مورد اسقاط قرار گیرد.

مصاحبه کننده: احسان اسقایی